Τι σημαίνει καινοτομία στην Ελλάδα το 2020
Η λεγόμενη τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, η σύζευξη δηλαδή του ψηφιακού και του πραγματικού κόσμου, είναι τα τελευταία χρόνια μια παγκόσμια πραγματικότητα η οποία γεννά νέες δυνατότητες για όσους έχουν τόλμη, όραμα, γνώση και όρεξη για δουλειά. Η νέα δεκαετία φέρνει μαζί της ευκαιρίες η Ελλάδα να κερδίσει το χαμένο έδαφος σε τομείς όπως ο ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων, η εκπαίδευση στις νέες τεχνολογίες και τις ψηφιακές δεξιότητες, αλλά και να ενισχύσει περισσότερο το προφίλ της στον χώρο της startup επιχειρηματικότητας.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων
Μιλώντας για ψηφιακό μετασχηματισμό, η πραγματικότητα είναι πως η Ελλάδα σε επίπεδο μεγάλων επιχειρήσεων ξεκίνησε νωρίς τη συζήτηση, αλλά καθυστέρησε να ξεκινήσει την ουσιαστική αλλαγή. Η κρίση σίγουρα συνέβαλε σε αυτή τη καθυστέρηση. Η πραγματικότητα ωστόσο είναι πως οι ίδιοι οι οργανισμοί που καλούνται να αλλάξουν δέχονται άρνηση εκ των έσω. Εντοπίζεται σε μεγάλο βαθμό άρνηση από ανθρώπους εντός των οργανισμών που καλούνται να πραγματοποιήσουν την μετάβαση, κυρίως από φόβο — το φόβο του αγνώστου και του διαφορετικού που φέρνει στο μυαλό τους ο μετασχηματισμός σε κάτι νέο. Για αρκετά χρόνια, πολλές μεγάλες εταιρίες αντιμετώπιζαν την σύνδεση τους με τη καινοτομία, τις τεχνολογίες και τα startups ως μέρος της εταιρικής κοινωνικής τους ευθύνης, και την είχαν πλήρως αποσυνδεδεμένη από την στρατηγική και το πυρήνα των δραστηριοτήτων τους. Όσο και αν δυσκολεύονται για αυτή τη μετάβαση πλέον δεν είναι θέμα επιλογής, αλλά επιβίωσης. Και σε αυτό το στάδιο, ακόμα και από εξωγενείς παράγοντες, τελικώς κινητοποιούνται.
Σε παραδοσιακούς τομείς όπως οι τραπεζικές υπηρεσίες η αλλαγή έρχεται ακόμα και με νομοθετικές ευλογίες, με την εφαρμογή της Payment Service Directive 2 — η οποία είναι σε ισχύ και στη χώρα μας από τη περασμένη χρονιά. Σε άλλους, η αλλαγή έρχεται μέσα από την εξέλιξη της ίδιας της παγκόσμιας αγοράς, όπως για παράδειγμα στις τηλεπικοινωνίες. Οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι επενδύουν τα τελευταία χρόνια σε προϊόντα μακριά από το παραδοσιακό τους αντικείμενο, αναζητώντας νέες πηγές εσόδων, όπως η ψυχαγωγία, οι λύσεις B2B για μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ακόμα και το delivery.
Τι σημαίνει όμως ψηφιακός μετασχηματισμός για τον πολίτη; Καλύτερες υπηρεσίες υγείας και ηλεκτρονικός φάκελος ασθενή, που έχει ανακοινώσει ως βασικό στόχο του για το 2020 το Υπουργείο Υγείας. Η πρόσφατη παρουσίαση υπηρεσιών από όλες σχεδόν τις τράπεζες οι οποίες δίνουν την δυνατότητα συγχρονισμού όλων των λογαριασμών, ανεξαρτήτου τράπεζας, σε μια εφαρμογή. Στην Αμερική, η Amazon έχει ήδη ξεκινήσει μικρά παντοπωλεία στα οποία ο καταναλωτής εισέρχεται, επιλέγει τα προϊόντα που θέλει και απλώς αποχωρεί. Όλη η διαδικασία της πληρωμής γίνεται μέσα από το κινητό του, χωρίς την ανάγκη φυσικού ταμείου. Όλα τα παραπάνω είναι μικρότερες ή μεγαλύτερες αλλαγές που συντελούνται λόγω του φαινομένου που ονομάζεται ψηφιακός μετασχηματισμός. Αρτιότερες υπηρεσίες, επικεντρωμένες στην εμπειρία του πελάτη/χρήστη.
Τα startups
Η δεκαετία που έδυσε ήταν ένα διαρκές sprint για την ελληνική τεχνολογική startup σκηνή, καθώς μέσα σε λίγα χρόνια αναδύθηκε μια νέα γενιά τεχνολογικών εταιρειών από τη χώρα μας, η συνολική αποτίμηση των οποίων ξεπερνά πλέον το 1 δις ευρώ. Αρκετές τις γνωρίζουμε όλοι, καθώς είναι μέρος της καθημερινότητας μας. Το Beat, το e-food αλλά και οι νεότερες Blueground, Spotawheel, μεταξύ άλλων καλών παραδειγμάτων. Μπαίνουμε στη νέα δεκαετία με σημαντικά εφόδια και προοπτικές. Το Equifund, το Fund-of-Funds του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων και της ελληνικής κυβέρνησης που ξεκίνησε το 2018, έχει αρχίσει και αποδίδει.
Σύμφωνα με τα ευρήματα ετήσιας έρευνας του Found.ation για το 2019, που δημοσιεύτηκε στα τέλη Δεκεμβρίου, για κάθε ένα ευρώ που έχει επενδυθεί από κάποιο από τα funds της οικογένειας του Equifund, οι ελληνικές startup εταιρείες έχουν μοχλεύσει άλλα δύο ευρώ από τρίτους ιδιώτες επενδυτές και διεθνή επενδυτικά σχήματα. Μόνο τη τελευταία διετία, έχουν επενδυθεί συνολικά 180εκατ. Ευρώ σε πάνω από 70 ελληνικές ή ελληνικών συμφερόντων τεχνολογικές εταιρίες.
Το 2020 για το ελληνικό οικοσύστημα πρέπει να φέρει και άλλα καλά νέα. Νέους γύρους χρηματοδότησης από διεθνείς επενδυτές, και γιατί όχι, κάποιες επιτυχημένες εξαγορές ελληνικών εταιρειών από ξένα σχήματα. Αλλά και μια μεγάλη επιτυχία ως επιβεβαίωση του ελληνικού τεχνολογικού αφηγήματος. Ένα ελληνικό μονόκερο. Μια εταιρεία η οποία θα φτάσει κοντά ή ακόμα και θα ξεπεράσει την αποτίμηση του ενός δις, εξέλιξη που από μόνη της θα στρέψει ακόμα πιο έντονα τη προσοχή και άλλων διεθνών και θεσμικών τεχνολογικών επενδυτικών εταιρειών στη χώρα μας, για νέες ευκαιρίες.
Σε επίπεδο κυβερνητικών πρωτοβουλιών, είναι αναγκαίο να δοθεί προτεραιότητα σε παροχή κινήτρων σε ιδιώτες επενδυτές να τοποθετήσουν τα χρήματα τους σε startups στη χώρα, αντίστοιχων με αυτά που έχουν εδώ και αρκετά χρόνια το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία. Προτεραιότητα πρέπει να είναι και η δημιουργία επενδυτικών ταμείων για τομείς όπως η κοινωνική επιχειρηματικότητα (Impact Investing) και οι Δημιουργικές Βιομηχανίες (Creative Industries), στους οποίους η Ελλάδα ακόμα δεν έχει βρει χρηματοδοτικό βηματισμό.
Ψηφιακή εκπαίδευση
Αφήνω για το τέλος τη ψηφιακή εκπαίδευση, καθώς είναι ακρογωνιαίος λίθος σε οποιαδήποτε συζήτηση περιστρέφεται γύρω από βασικότερο παράγοντα ανάπτυξης της χώρα, το ανθρώπινο δυναμικό. Η χώρα μας υστερεί ακόμα στις ψηφιακές δεξιότητες. Αυτό επιβεβαίωσε ο ΟΟΣΑ στην ετήσια έκθεσή του το θέμα το 2019, σημειώνοντας πως τα επόμενα χρόνια χώρες όπως η δική μας θα αντιμετωπίσουν σοβαρό ψηφιακό χάσμα στην αγορά εργασίας. Αρκετοί εργαζόμενοι δεν θα μπορούν να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις στο χώρο εργασίας τους, λόγω του ψηφιακού μετασχηματισμού και της ευρύτερης χρήσης της τεχνολογίας.
Το 2020 μπορεί κάποιος να βρει την επόμενη δουλειά του από το κινητό του με το MyJobNow, να δει την αγαπημένη του ταινία στο Netflix, να παρακολουθήσει ένα σεμινάριο από κάποιο κορυφαίο Πανεπιστήμιο μέσω του Coursera. Η Ελλάδα πρέπει να επενδύσει ακόμα περισσότερο, στρατηγικά και στοχευμένα πλέον, στον ψηφιακό αλφαβητισμό και στην ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων για το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας. Η τεχνολογία και τα εργαλεία που μας προσφέρει, πρέπει να χρησιμοποιηθούν ως μοχλοί ένταξης του συνόλου του κοινωνικού ιστού στη νέα τεχνολογική πραγματικότητα, στις νέες ευκαιρίες απασχόλησης, ψυχαγωγίας, επικοινωνίας και μόρφωσης.
Τη στιγμή που ο υπόλοιπος κόσμος κινείται στους ρυθμούς της τεχνητής νοημοσύνης, των αυτοματισμών και σύντομα των πλήρως αυτόνομων αυτοκινήτων, δεν μπορούμε να μην είμαστε μέρος αυτής της συνθήκης. Το 2020 οφείλουμε να πατήσουμε γκάζι και να αλλάξουμε πίστα. Σε αυτό το στόχο πρέπει να είμαστε όλοι, πολίτες — επιχειρήσεις — δημόσια διοίκηση, όχι απλά συμμέτοχοι, αλλά και συνδιαμορφωτές.
Το πρωτότυπο δημοσιεύτηκε με την εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ” τη Παρασκευή 3/1/2020.
